Powiedz STOP przemocy w domu. Bo zupa była za słona…

Powiedz STOP przemocy w domu
Bo zupa była za słona…

Tak brzmiało jedno z haseł pierwszej, ogólnopolskiej kampanii medialnej „Powstrzymać przemoc domową” zainicjowanej w 1997 roku. Od tego czasu powstało wiele spotów radiowych i telewizyjnych oraz bilbordów mających na celu zwrócenie uwagi na tak istotny problem, jakim jest przemoc domowa. Patrząc na dane statystyczne dotyczące liczby zakładanych Niebieskich Kart w poszczególnych latach w Sanoku warto zadać jedno zasadnicze pytanie: czy rzeczywiście częściej dochodzi do przemocy, czy może społeczeństwo jest bardziej świadome i reaguje na tego typu problemy?

Ofiary
Nie ulega wątpliwości, że to kobiety, zdecydowanie częściej aniżeli mężczyźni, ulegają przemocy w rodzinie. Sporadycznie do instytucji pomagającym osobom, które doświadczają przemocy zgłaszają się mężczyźni. Mężczyźni są na ogół bardzo honorowi, z trudem przychodzi im wyjawienie tego, że doświadczają przemocy ze strony żony czy partnerki – jest im po prostu wstyd. Nierzadko zdarza się, że poszkodowani w momencie zgłoszenia sprawy do prokuratury odmawiają składania zeznań, mając do tego prawo. Ofiary chronią sprawcę przemocy, twierdząc, że wszystko jest w jak najlepszym porządku. Stwarzając pozory kochającej się rodziny łudzą się, że coś się zmieni. Nic w tym dziwnego – każdy zakładając rodzinę miał obraz szczęśliwego, spokojnego domu. Tymczasem wiele rodzinnych spraw „zamiata się pod dywan”. Ofiary przemocy obawiają się, że o ich rodzinnych problemach dowiedzą się sąsiedzi, nauczyciele. W tym wszystkim zapominają przede wszystkim o sobie. Co istotne, cierpi nie tylko osoba doświadczająca w domu przemocy ale też jej najbliższa rodzina dzieci czy dziadkowie. – Praca z osobami, które doświadczają przemocy w domu jest długotrwałym procesem – podkreśla Agata Jamka, Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.

Sprawcy
Zasadniczym problem jest to, że sprawcy przemocy nie widzą problemu. Nie chcą też dobrowolnie poddać się działaniom edukacyjno-korekcyjnym przeprowadzonym przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Niestety, póki co, nikt nie może skierować ich na przymusowe szkolenie bądź leczenie.

Przyczyny i rodzaje przemocy
Większość przypadków, w których dochodzi do przemocy jest konsekwencją choroby alkoholowej. Biorąc pod uwagę chociażby 2017 rok, spośród 80 zgłoszonych przypadków 63 były spowodowane alkoholem.
Najczęściej dochodzi do przemocy fizycznej. Co więcej przemoc fizyczną łatwiej udowodnić aniżeli przemoc emocjonalną, choć niektórzy sprawcy do perfekcji opanowali metodę niepozostawiania śladów bicia. Wśród zgłaszanych przypadków pojawia się też przemoc emocjonalna, a więc szeroko pojęte psychiczne odizolowanie, ograniczenie kontaktów itp. Najmniejszy odsetek stanowią ofiary przemocy seksualnej.

Na przykładzie tabeli rok 2017 był rokiem, w którym założono najwięcej Niebieskich Kart od kilku ostatnich lat. Czy jednak świadczy to o wzrastających przypadkach przemocy doświadczanej w domu czy może świadomości społeczeństwa i reagowania na tego typu problemy. – Raczej skłaniamy się ku temu, że wzrasta świadomość społeczeństwa. Niejednokrotnie zdarza się, że kobiety same zgłaszają się do pracownika socjalnego mówiąc, że sytuacja trwa już od kilku lat, jednak dopiero teraz postanowiły to zgłosić – mówi Agata Jamka. Obecnie temat przemocy domowej jest szeroko nagłaśniany, w mediach pojawia się wiele kampanii reklamowych, w miastach rozwieszane są plakaty. Coraz częściej słyszy się o znanych osobach, które przed kamerami przyznają, że były ofiarami przemocy. To sprawia, że tego problemu już się nie bagatelizuje, mówi się o nim na co dzień.

Kto może założyć Niebieską Kartę?
Niebieską Kartę mogą założyć pracownicy socjalni, członkowie Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pracownicy placówki oświatowej czy ochrony zdrowia, a przede wszystkim policjanci. Z danych statystycznych wynika jednoznacznie, że najczęściej Niebieskie Karty zakładają policjanci, którzy uczestniczą w interwencjach domowych lub do nich zgłaszają się osoby doświadczające przemocy.

Zespół Interdyscyplinarny i Grupy Robocze
Zespół Interdyscyplinarny, działający od 2011r., spotyka się przeważnie raz w tygodniu i na podstawie Niebieskich Kart ustala indywidualny plan pomocy. Do zespołu przynależą osoby z różnych środowisk. – Mamy przedstawicieli: Burmistrza Miasta Sanoka, Prokuratury, Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej, KPP w Sanoku, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, SP ZOZ, komendanta Straży Miejskiej – wymienia Agata Jamka. Zespół w swojej pracy wykorzystuje przepisy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz zapisy Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2018-2022, przyjętego uchwałą Nr LII/435/18 Rady Miasta Sanoka z dnia 10.04.2018r.

– Jeżeli rodzina ma Niebieską Kartę podejmujemy wszelkie działania, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu, włącznie z zawiadomieniem sądu, w przypadku gdy są dzieci. Jeżeli w domu jest alkohol kierujemy sprawę do Miejskiej Komisji Rozwiązań Problemów Alkoholowych, dzieci, obejmujemy opieką pedagoga, ewentualnie psychologa – dodaje.
Grupy Robocze, podobnie jak zespoły interdyscyplinarne spotykają się raz w tygodniu. Na spotkanie zapraszane są osoby związane bezpośrednio z konkretnym przypadkiem. W spotkaniu uczestniczy m.in. psycholog, pracownik socjalny i dzielnicowy z danego terenu, w przypadku gdy w domu są małoletnie dzieci – przedstawiciel Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Grupa Robocza ustala indywidualny plan pomocy zarówno dla sprawcy przemocy, jak i osoby, która tej przemocy doświadcza.
Siedziba Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przemocy w Rodzinie mieści się w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Sanoku przy ul. Zamkowej 30, natomiast spotkania Zespołu Interdyscyplinarnego i Grup Roboczych odbywają się w siedzibie Punktu Informacyjno – Konsultacyjnego ds. Problemów Alkoholowych przy ul. Sobieskiego 1 (Zespół Gabinetów Lekarskich).

Gdzie szukać pomocy?
Osoby, które doznają przemocy domowej mogą zgłaszać się bezpośrednio do koordynatorki pracy Zespołu Interdyscyplinarnego oraz Grup Roboczych, pani Ewy Patały, dostępnej w placówce Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz pod numerem telefonu: 13 46 080 52. Na terenie powiatu sanockiego pomoc oferuje Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie SOS w Lesku, do którego dodzwonimy się pod numerem 13 492 72 53. Chcąc dodzwonić się do Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” wybieramy z kolei numer: 801 120 002.

Edyta Szczepek