„Fundament nowoczesnej polskiej demokracji”
Konferencja i wystawa poświęcona 100-leciu Sejmu Ustawodawczego
W przededniu 100. rocznicy inauguracji Sejmu Ustawodawczego, pierwszego parlamentu niepodległej II Rzeczypospolitej, w Sejmie odbyła się konferencja naukowa „Fundamenty Niepodległej. Sejm Ustawodawczy (1919-1922)”. Uroczystego otwarcia dokonał Marszałek Sejmu Marek Kuchciński.
W wydarzeniu wzięli udział marszałkowie Sejmu i Senatu Marek Kuchciński i Stanisław Karczewski, prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, szef Kancelarii Prezydenta Halina Szymańska, parlamentarzyści, przedstawiciele rządu oraz nauczyciele, historycy i harcerze.
Przed rozpoczęciem spotkania uczestnicy minutą ciszy uczcili pamięć zmarłego Jan Olszewskiego, byłego premiera, posła na Sejm, w czasach PRL obrońcy opozycjonistów w procesach politycznych.
Otwierając konferencję Marszałek Sejmu Marek Kuchciński zaznaczył, że stulecie Sejmu Ustawodawczego jest okazją do podkreślenia przełomowego etapu w historii polskiego parlamentaryzmu i przypomnienia zasług ówczesnych parlamentarzystów.
– Zwołanie parlamentu uznano za urzeczywistnienie podmiotowości narodu, ostateczny symbol odzyskania niepodległości Polski. Ogrom dzieła ustawodawczego miał źródło przede wszystkim w różnorodności prawa obowiązującego w poszczególnych dzielnicach wyniszczonego po zaborach kraju – powiedział Marek Kuchciński.
Marszałek Sejmu zauważył także, że konstytuanta II RP stworzyła fundamenty nowoczesnej polskiej demokracji. – Sto lat temu, w czasach wielkiej zmiany, w chwilach przełomowych dla kraju, jak mówił wówczas marszałek Sejmu Ustawodawczego Wojciech Trąmpczyński, pierwszy polski powojenny parlament przezwyciężył wewnętrzne antagonizmy, podejmując zbiorowy wysiłek w interesie państwa. To niezwykłe przesłanie jest w dalszym ciągu aktualne – zakończył.
Stanisław Karczewski w swoim wystąpieniu podkreślał radość, jaką sto lat temu Polacy odczuwali z powodu odzyskanej niepodległości. – Do tamtych wyborów poszło 75 proc. Polaków. W niektórych obszarach nawet 95 proc. Był to wyraz tego, jak cieszyli się, że są wolnym narodem, że to polski Sejm będzie decydował w ich sprawach – podkreślił Marszałek Senatu.
– Demokracja dla Polski zawsze była obietnicą nowoczesności, równości i wolności. Ta obietnica jest z nami do dzisiaj – ocenił Premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu podkreślił, że konstytuanta miała doprowadzić do zrośnięcia się Polski po rozbiorach. To zadanie zostało wypełnione. Sejm jest reprezentacją Polaków.
List prezydenta Andrzeja Dudy do uczestników konferencji odczytała Halina Szymańska, szef Kancelarii Prezydenta. „Zwołanie Sejmu Ustawodawczego było jednym z pierwszych aktów odbudowy wolnej Polski. Pierwszy Sejm odrodzonej Polski był wzorem mądrego, odpowiedzialnego sprawowania władzy ustawodawczej. Jestem przekonany, ze z postawy poprzedników warto czerpać inspirację do pracy dla dobra wspólnego, dla wolnego narodu i niepodległego państwa” – ocenił Prezydent.
W pierwszej część konferencji, poświęconej znaczeniu Sejmu Ustawodawczego, Zbigniew Girzyński z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podkreślił, że momentem, w którym cały naród powiedział „Tak, jesteśmy niepodlegli.” była inauguracja Sejmu Ustawodawczego. Senator prof. Jan Żaryn z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego mówił o dziedzictwie pierwszego parlamentu II Rzeczypospolitej. W Sejmie Ustawodawczym przyjęto wszystkie dekrety uchwalone przez socjalistyczny rząd Jędrzeja Moraczewskiego, jak i ten Ignacego Padewskiego. Kolejny prelegent, dr hab. Arkadiusz Adamczyk, prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach omawiał wizerunek pierwszego parlamentu II RP. – Najlepiej o Sejmie Ustawodawczym i jego wizerunku świadczy rok 1939, moment jego 20. rocznicy. Nie znajdziemy tam ocen negatywnych. Wszyscy oddawali hołd twórcom państwa, wskazując, że ten Sejm spełnił swoją rolę – powiedział historyk.
Dr hab. Marek Białokur z Uniwersytetu Opolskiego skupił się na obrazie konstytuanty we współczesnej edukacji historycznej. – Edukacja to nie tylko lekcje, szkoła, nie tylko podręcznik. W ramach olimpiady historycznej od 2007 r. pod patronatem marszałka Sejmu odbywa się konkurs wiedzy o parlamentaryzmie – przypomniał.
Pozostałe sesje koncentrowały się m.in. na kampanii wyborczej i kształtowaniu się Sejmu Ustawodawczego, sporach politycznych i dorobku państwowotwórczym konstytuanty, a także na sejmowych debatach poświęconych sprawie polskiej na konferencji pokojowej w Paryżu, stosunku klubów poselskich do zagrożenia bolszewickiego w 1920 r. oraz pracach nad konstytucjami II RP. Naukowcy prezentowali także sylwetki parlamentarzystów Sejmu Ustawodawczego, przybliżając m.in. postacie marszałka seniora Ferdynanda Radziwiłła, czy poseł Marii Moczydłowskiej.
Konferencji towarzyszy wystawa „Dobro Rzeczypospolitej Najwyższym Prawem”, poświęcona dorobkowi Izby. Dzięki prezentowanym eksponatom, posłowie, senatorowie, uczestnicy konferencji i goście parlamentu mogą zapoznać się z atmosferą kampanii wyborczej do pierwszego parlamentu II RP, z przebiegiem inauguracyjnego posiedzenia izby i przypomnieć sobie jej główne dokonania legislacyjne.
– Pomimo wewnętrznego zróżnicowania większość posłów wyrażała poczucie wspólnoty i odpowiedzialności za ojczyznę. Wszystkich łączyło przekonanie, że Rzeczpospolita jest wartością szczególną, że jest dobrem najwyższym. Taka była maksyma Sejmu Ustawodawczego – powiedział podczas wernisażu wystawy marszałek Sejmu Marek Kuchciński.
Dzięki zaproszeniu Marszałka Marka Kuchcińskiego w konferencji uczestniczyły podkarpackie media, wśród nich także „Tygodnik Sanocki”, co poczytujemy sobie za zaszczytne wyróżnienie.
Ostatnie komentarze