Organy z duszą

Organy z duszą

Za nami II Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej, który odbył się w Sanoku. Przez sześć dni miłośnicy tego rodzaju twórczości mieli okazję usłyszeć wyjątkowe koncerty w sanockich kościołach.

W ubiegłym roku odbyła się pierwsza edycja Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej. Pierwotnie miała się odbyć w maju, jednak z powodu epidemii został przeniesiona na październik. I Festiwal odbył się w dniach 16-18 października 2020 – było to kameralne wydarzenie, które miało zapoczątkować kolejne edycje. Odbyły się wówczas trzy koncerty, podczas których wystąpili: Piotr Rojek – organy, Roman Perucki – organy, Agata Kielar-Długosz i Łukasz Długosz – flet, Henryk Jan Botor – organy. Tegoroczna druga edycja Festiwalu ma charakter międzynarodowy, bowiem wśród wykonawców znaleźli się artyści z Mołdawii i Chorwacji.

– Pomysł na zorganizowanie festiwalu w naszym mieście powstał z potrzeby ożywienia muzyki organowej. Poprzez koncerty w różnych konfiguracjach, chcemy zainteresować odbiorców muzyką organowa, gdyż jest to jeszcze muzyka mało znana – niszowa, w szczególności na naszym terenie. Jeśli popatrzymy na województwa zachodnie, środkową czy północną Polskę, to zauważymy, że muzyka organowa jest jednak bardziej znana. Na tutejszych terenach organy kojarzą się wyłącznie z muzyką religijną – z kościołem – wyjaśnia Łukasz Kot, dyrektor organizacyjny festiwalu.

Koncerty organowe odbywają się właśnie w kościołach, ponieważ w nich mamy dostęp do instrumentów. Organy to instrument bardzo specyficzny, poza kościołami możemy znaleźć je w budynkach filharmonii, czy w wielkich salach koncertowych.

– Wykorzystując to co mamy w naszym mieście, chcieliśmy pokazać, że organy to nie tylko muzyka religijna, ale mogą one zabrzmieć w innej konfiguracji, czyli organy w połączeniu z trąbką, ze skrzypcami lub z fletnią Pana. Poza solowym brzmieniem organów, mogliśmy je usłyszeć wraz zespołem VOX VARSHE, który przeniósł nas w świat muzyki żydowskiej, nieco orientalnej. Podczas finałowego koncertu rozbrzmiały organy w połączeniu z kwartetem smyczkowym ŻELEŃSKI STRING QUARTET. Poprzez ciekawe połączenia organów z innymi instrumentami dostrzegamy różnorodność tej muzyki. Organizatorzy podkreślają, że chcą zainteresować innych tym niepowtarzalnym instrumentem.

– Głównym centrum koncertów pozostają organy, zaś cała „otoczka” ma za zadanie pokazać bogactwo literatury tego typu muzyki, która przyciąga nie tylko miłośników dzięków organów, ale także innych – klaruje Łukasz.

Koncerty trwały przez 6 kolejnych dni, od 11 do 16 maja. W ramach Festiwalu odbył się I Ogólnopolski Konkurs Młodych Organistów, ta inicjatywa wpleciona w Festiwal okazała się niezwykle trafionym pomysłem.

– Po pierwsze trafiamy po raz kolejny na nisze, ponieważ na terenie Podkarpacia nie ma organizowanych tego typu konkursów organowych. Jest to również sukces z tego względu, że wzięło w nim udział 20 uczestników z całej Polski: Wrocław, Opole, Katowice, Płock, Racibórz, Rybnik, Kraków, Bielsko-Biała, Warszawa, Tarnów, Mielec – uważa.

Konkurs był dedykowany dla uczniów szkół muzycznych II stopnia. Odbywał się w dwóch grupach: młodszej oraz starszej. Każdy z uczestników wykonywał obowiązkowy program , który składał się z dwóch etapów: pierwszy z nich odbywał się na zabytkowym mechanicznym instrumencie Jana Śliwińskiego, w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sanoku.

– Można powiedzieć, że ten typ organów jest najbardziej żywym instrumentem o specyficznym brzmieniu. Drugi etap odbywał się w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa na Posadzie, gdzie znajduje się instrument symfoniczny, znacznie większy bo 38 głosowy, elektropneumatyczny.

Konkurs został podzielony na dwa etapy, by móc usłyszeć uczestników w różnym repertuarze. Daje to przekrój możliwości, dzięki czemu jury może kompleksowo ocenić uczestników konkursu.

Grupa młodsza:
I etap – utwór z dawnej muzyki polskiej
– Preludium i fuga J. S. Bacha lub innego kompozytora z epoki baroku
II etap – utwór dowolny zróżnicowany w charakterze lub dwa kontrastujące utwory

Grupa starsza:
I etap – Preludium chorałowe z figurowanym cantus firmus z epoki baroku
– Preludium i fuga J. S. Bacha (oprócz małych), D. Buxtehudego, G. Böhma, V. Lübecka
II etap – utwór romantyczny lub o charakterze romantycznym

Łączny czas trwania programu w grupie młodszej nie mógł przekraczać 20 minut, a w grupie starszej – 30 minut.

– Poziom konkursu był bardzo wysoki, co nas bardzo cieszy jako organizatorów. Trzeba przyznać, że pandemia u niektórych spowodowała jeszcze większą pracę na swoim repertuarem i zaangażowanie w doskonalenie swojego warsztatu. Przyznano aż 12 wyróżnień – cieszy się Łukasz.

Jest coraz większe zainteresowanie Festiwalem. Organizatorzy nie kryją zadowolenia, że na poszczególnych koncertach pomimo pandemii mieli publiczność, co nie jest takie oczywiste.

– Z drugiej strony ktoś może powiedzieć, że około 40- osobowa publiczność nie jest wielkim osiągnieciem, jednak patrząc na kalendarz koncertów w naszym kraju, to większość z nich jest odwoływana. Podobnie jest jeśli chodzi o organizowanie konkursów organowych. Można śmiało powiedzieć, że zorganizowanie Festiwalu i Konkursu w dzisiejszych czasach, jest już sporym osiągnieciem – podkreśla.

Dyrektor dodaje, że organizatorzy nie chcieli się ograniczać tylko do transmisji koncertów online. Jednak Ci, którzy nie mogli być obecni w kościołach podczas koncertów mogli obejrzeć transmisje w Internecie, Dzięki profesjonalnej firmie ARS SONORA z Łodzi, która transmitowała to wydarzenie. Koncerty nadal można obejrzeć na kanale YouTube.

– Pierwszy koncert inauguracyjny obejrzało ponad 300 osób online, obecnie film z koncertu oglądało już ponad tysiąc osób. To pokazuje, że ludzie poszukują tego typu wydarzeń. Chcemy, aby nasz festiwal trafiał nie tylko do melomanów muzyki organowej, ale także do osób, które chcą ją poznać, czy to solo lub w połączeniu z innym instrumentem – dodaje na koniec Łukasz Kot.

Organizatorzy mają już wiele planów na kolejny festiwal. Planują zaprosić gości – znakomitych, polskich artystów, także muzyków światowej sławy.
Podczas koncertów wystąpili: Piotr Rojek, Róża Lorenc, Wiktor Brzuchacz, Bogdan Narloch, Roman Gryń, Jakub Stefek, zespół Vox Varshe, Sławomir Kamiński, Dumitru Harea, Arkadiusz Bialic, Żeleński String Quartet.

Organizatorami II Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej było stowarzyszenie Pro Artis, którego założycielem i prezesem jest Łukasz Kot, natomiast dyrektorem artystycznym Festiwalu jest dr hab. Piotr Rojek, profesor wrocławskiej Akademii Muzycznej.

dcz

Organizacja Festiwalu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu: Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie, Starostwa Powiatowego w Sanoku, Urzędu miasta Sanoka.

Serdeczne podziękowania kierujemy do sponsorów i darczyńców: FUNDACJA PZU, PGNiG oddział w Sanoku, EAE Elektronik, PASS POLSKA, SPGK, FORGA, PZU, MONT INOX, FED SAN, AVANTI, ROYAL PALACE, KONSYLIUM, PIJALNIA CZEKOLADY M. Pelczar Chocolatier, TRANSPRZĘT, LASY PAŃSTWOWE Nadleśnictwo Lesko, PODKARPACKA FUNDACJA ROZWOJU KULTURY. Europoseł Bogdan Rzońca, Poseł na SEJM RP dr Piotr Uruski, Jan Paszkiewicz, Marcin Łapiszczak, Henryka Tymoczko, Wanda Kot, Grzegorz Stabryła

Honorowy patronat objęli:

Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu – prof. Piotr Gliński, Marszałek Województwa Podkarpackiego – Władysław Ortyl, Metropolita Przemyski – JE ks. abp Adam Szal oraz Burmistrz Miasta Sanoka – Tomasz Matuszewski

Patronat medialny: Tygodnik Sanocki, Nowiny, Korso Sanockie, Radio FARA, Niedziela Przemyska, Klasyka na podkarpaciu, Polskie Centrum Informacji Muzycznej POLMIC, TVP Kultura, isanok.pl, Ruch Muzyczny

Wsparcie organizacyjne: Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. w Sanoku, Społeczna Szkoła Muzyczna II st. w Sanoku, ARS SONORA Jakub Garbacz. 

Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Sanoku – ks. proboszcz Roman Froń
Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sanoku – ks. proboszcz Piotr Buk
Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Sanoku – o. gwardian Bartosz Pawłowski

Fotogaleria: Kuba Radożycki