Edukacja i zrównoważony rozwój

Świat wokół nas

Edukacja i zrównoważony rozwój

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Leśny Zakład Doświadczalny Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie, Wydział Leśny SGGW w Warszawie, we współpracy z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych zorganizowały XXII Konferencję z cyklu WSPÓŁCZESNE ZAGADNIENIA EDUKACJI LEŚNEJ SPOŁECZEŃSTWA, która odbyła się w dniach 6 -7 grudnia w auli CEPL SGGW w Rogowie.Temat przewodni: „EDUKACJA PRZYRODNICZO-LEŚNA DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU”. Dzięki wsparciu z PWSZ im. Jana Grodka w Sanoku mogłam tam być. Dla studentki pedagogiki zdobyta tam wiedza to istny skarb.

O czym było i co w związku z tym…..

Zrównoważony rozwój (ZR) jest określeniem powszechnie używanym i powszechnie niezrozumiałym, definiowanym różnie w zależności od potrzeb. W zaraniu dotyczył wyrównywania szans i nierówności społeczno-ekonomicznych. Obecnie zrównoważony rozwój stał się „wytrychem” wykorzystywanym przez wszystkich i do wszystkiego, zatracając pierwotną moc. Również edukacja dla ZR jawi się jako zjawisko niedookreślone. Jednocześnie w podstawie programowej z 2017 las, leśnicy i gospodarka leśna – w kontekście zrównoważonego rozwoju – mają w końcu swoje miejsce. Zarówno w przedszkolu jak i w szkole podstawowej zalecane jest korzystanie z bazy dydaktycznej Lasów Państwowych, parków narodowych i krajobrazowych przy organizowaniu wycieczek szkolnych. ZR jest omawiany na lekcjach przyrody, biologii i geografii we wszystkich typach szkół. Warto było w związku z tym zwrócić uwagę edukatorów na EZR oraz zaprezentować cele i treści takiej edukacji. Edukacja przyrodniczo-leśna jako EZR jest realizowana w szeregu krajów europejskich i promowana przez UNESCO, FAO i FCN-Subgroup-Forest Pedagogics. Istnieje wiele ciekawych, dobrych wzorców realizowania takiej edukacji: z Niemiec, Austrii, Wielkiej Brytanii. W Polsce część negatywnych opinii i wypowiedzi na temat działań Lasów Państwowych jest związana z tym, że społeczeństwo nie akceptuje niektórych form użytkowania lasu, jego miejsca i sensu. W chwili obecnej edukacja przyrodniczo-leśna bardziej kładzie nacisk na ochronę przyrody, niż na zrównoważone użytkowanie zasobów. Jeśli chcemy to zmienić, edukacja leśna powinna iść w stronę edukacji dla zrównoważonego rozwoju. Jedna z prelegentek powiedziała, że zrównoważony rozwój to nic innego jak ,,zdrowy rozsądek”.

Konferencja obejmowała referaty, sesję posterową i bardzo ciekawe warsztaty.

Anna Kalinowska w referacie ,,Edukacja wobec wyzwań Celów Zrównoważonego Rozwoju do roku 2030 (SDG’s 2030)” przedstawiła cele wyznaczone i sposób ich realizacji. Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2015 r . przyjęło 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs). To 17 drogowskazów dla kierunków działań do roku 2030 w najważniejszych obszarach niezbędnych dla zapewnienia dzisiejszym i przyszłym pokoleniom pomyślnego życia w pokoju i w harmonii ze środowiskiem. Osiąganie tych licznych celów, które wszechstronnie obejmują ludzką egzystencję i losy planety, wymaga świadomego i kompetentnego społeczeństwa.

Omawiano, m.in. tak obszerne zagadnienia jak: „Rola nauczyciela (edukatora, przyrodnika) w edukacji zrównoważonego rozwoju”, ,,Góra wspólnym dziedzictwem, czyli jak doskonalić edukację na rzecz zrównoważonego rozwoju pogranicza polsko-słowackiego” czy ,,Łowiectwo w zrównoważonym rozwoju”.
Referat Ilony Mrowińskiej ,,Edukacja leśna, a założenia nowej podstawy programowej” był dla mnie bardzo wartościowy. Przekrój przez wszystkie klasy z przykładami, jak dane zagadnienie w sposób ciekawy przełożyć dziecku – rewelacyjne.
Pani Ilona jest jedną z autorek gry, o której chcę tutaj powiedzieć parę słów. „Super surowiec” to innowacyjna gra dydaktyczna, która została wydana w 2017 r. przez Nadleśnictwo Lubsko we współpracy z Centrum Informacyjnym Lasów Państwowych. Nie jest to typowa gra – nie zawiera elementów rywalizacji, nie ma tu zwycięzców i pokonanych. Zadania mają wzbudzić u uczestników gry pozytywne emocje, rozwijać kreatywność, pobudzić wyobraźnię, kształcić umiejętności: pracy zespołowej, dyskusji, analizy faktów i wyciągania wniosków. Przed uczestnikami gry jest m.in. postawiony problem badawczy: „Czy jest obojętne, jakich surowców człowiek używa obecnie i jakich będzie używał w przyszłości?” „Super surowiec” to zestaw edukacyjny złożony z prostych elementów o tej samej wielkości i kształcie, wykonanych z surowców naturalnych i wytworzonych przez człowieka wraz z obudową merytoryczną, który pozwala na:
1. porównanie i samodzielną ocenę surowców wykorzystywanych przez człowieka w życiu codziennym i gospodarce,
2. przedstawienie walorów drewna jako surowca uniwersalnego, przyjaznego dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka, powszechnie wykorzystywanego w wielu dziedzinach życia.
Gra jest przeznaczona dla dzieci od 11. lat i młodzieży do lat 16., ale wybrane zadania mogą być przydatne w pracy edukacyjnej z młodszymi dziećmi, a także z osobami dorosłymi. Otwarty charakter gry umożliwia także tworzenie własnych zadań na bazie jej elementów. My, studenci mieliśmy wielką frajdę, uczestnicząc w warsztatach właśnie z tą grą.
Kolejne warsztaty to „Zrównoważony rozwój a twoje decyzje”: Kontynenty prowadzone przez Wiktora Naturskiego. Człowiek nie do końca jest przekonany, iż niezjedzenie amerykańskiej wołowiny czy decyzja o zakupie mebli z naszych rodzimych desek, a nie gatunków tropikalnych ma wpływ na całą globalną gospodarkę leśną. To nie tylko lasy, to także ludzie i ich problemy na danym kontynencie do których my dorzucamy swoje „trzy grosze”.

Rozgorzała także dyskusja, dotycząca drzew i ich podobieństwa do ludzi. Nie potrafimy wyobrazić sobie naszego życia bez drewna. Ale fakt, iż drzewa czują, mają na pewien sposób uczucia, przeraża. Co one sobie o nas myślą?… Całą naszą debatę nad tym tematem można zawrzeć w historyjce: Syn pyta ojca: Tato, to jak jest z tym wycinaniem drzew? To grzech czy nie grzech? Ojciec: Widzisz, synu, kiedy pójdziesz do lasu i pociachasz, pokaleczysz i zostawisz drzewo, to grzech. Ale gdy pójdziesz, zetniesz i wybudujesz dom czy porąbiesz i ogrzejesz chałupę, to nie grzech.
Każdy z nas powinien o tym pamiętać, iż jesteśmy częścią przyrody, a nie jej władcami.

I ja także miałam swoje wystąpienie: „Edukacja w oczach dzieci.” Ale ten temat rozwinę w następnym tygodniu.
Można powiedzieć, iż konferencja była znakomitą inwestycją (mam tyle pomysłów na artykuły!). Będę do niej często wracać i zastanawiać się, co zmienić, żeby moja praca z dziećmi dawała pożądane efekty.

Chętnie podzielę się materiałami z sesji. Kontakt dla zainteresowanych: amelia.piegdon@onet.pl
Amelia Piegdoń