Nowy tomik Janusza Szubera
„Wybierając cokolwiek, wybieram jedną z możliwych wersji mnie samego” – napisał Janusz Szuber w wierszu, którego tytuł stał się jednocześnie tytułem wydanego niedawno dwujęzycznego polsko-portugalskiego wyboru wierszy, nakładem Stowarzyszenia Literacko-Artystycznego „Fraza” w Rzeszowie i Polskiego Funduszu Wydawniczego w Kanadzie. Autorem wyboru Szuberowych wierszy oraz ich tłumaczem na język portugalski jest Zygmunt Wawrzyniec Wojski.
„Próba dębu/ Teste do carvalho” – to nie pierwsza wyprawa poezji Janusza Szubera do Ameryki Południowej. „Revista Polonicus”, periodyk wydawany w Brazylii, poświęcony kulturze polskiej, przed kilkoma laty, w 2012 roku, opublikował tekst, zatytułowany „Hołd poecie polskiemu Januszowi Szuberowi”, napisany przez Francisco José dos Santos Braga – muzykologa z epizodem studenckim w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Redaktorzy „Revista Polonicus” informowali: „Francisco
José dos Santos Braga zdecydował się przybliżyć Brazylijczykom współczesnego polskiego poetę Janusza Szubera (urodzonego 10 grudnia 1947 em Sanok). Publikujemy powyższy artykuł, który po raz pierwszy pojawił się na blogu Francisco. W artykule autor przedstawia: krótką biografię poety, odbiór poezji Janusza Szubera przez amerykańskich krytyków, jak i własne tłumaczenia wybranych wierszy poety”.
Brazylijczyk przybliża Brazylijczykom poetę, z którego twórczością zapoznał się prawdopodobnie podczas pobytu na studiach w Warszawie. Przybliża – relacjonując, w jaki sposób tę poezję odczytują amerykańscy krytycy. Droga okrężna, wiele mówiąca o poecie i percepcji jego twórczości.
Polsko-portugalska „Próba dębu” dotrze do odległych czytelników bezpośrednio. Zygmunt Wawrzyniec Wojski, doktor nauk humanistycznych, pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego, uczył m.in. języka portugalskiego z elementami kultury brazylijskiej i portugalskiej. Prowadził badania językowe i wygłaszał wykłady w wielu krajach Europy i Ameryki Łacińskiej. „Próbę dębu” zadedykował brazylijskim przyjaciołom – można się więc spodziewać, że książka do nich trafi.
Jaki jest wybór, przygotowany na brazylijski rynek czytelniczy przez Zygmunta Wojskiego? Składa się z 26 wierszy, publikowanych w różnych tomikach, od debiutanckiego „Pięcioksięgu” po ostatni „Rynek 14/1”. Zawiera teksty, zakorzenione mocno w kulturze i krajobrazie Szuberowej swoistej „mojości”, niezwykle różnorodnej, bogatej, w której współistnieją obok siebie na równych prawach Borys Pasternak i Zdzisław Beksiński, cerkiew w Międzybrodziu, synagoga w Lesku, późnogotycki obraz Zwiastowania Najświętszej Marii Panny z kościoła w Zagórzu, drewniane chałupy i mieszczańska kamienica przy sanockim Rynku. Są ślady lektur („Hölderlin”) i fascynacji filmowym obrazem („Niepełne dwie minuty na trzydziestosiedmiocalowym ekranie”).
Wśród wierszy: „Kto?” – pytanie dla Janusza Szubera podstawowe, o tożsamość. „Próbowałem rozmaitych sztuczek” – pisze poeta, – „ale marny ze mnie kuglarz-akrobata” – wyznaje gorzko, autoironicznie. Wszystko przemija, zmienia fakturę, kolor i smak. W chaosie świata – „ktoś”. Kto? Każdy z osobna i jako cząstka historyczno-kulturowej wspólnoty. „Wymienny. Niewymienny” – wylicza autor wiersza. Jak oddzielić „siebie” od tego, co ogólne, powszechne? Czy w ogóle jest, bywa jakiekolwiek „ja”, zdolne „swoją formę odcisnąć w powietrzu”? Tego nie wiemy, nad tym autor każe nam się pochylić. Pewne jest, że
„Próba dębu” z reprodukcją obrazu Zdzisława Beksińskiego na okładce, z wierszami Janusza Szubera w tłumaczeniu Zygmunta Wojskiego wyrusza właśnie w podróż.
msw
Ostatnie komentarze