Uroczystości uhonorowania por. Heleny Żurowskiej

Uroczystości uhonorowania por. Heleny Żurowskiej

Porucznik Helena Żurowska, urodzona w Olszanicy, kurierka i organizatorka tras kurierskich, z-ca dowódcy odcinka „Południe” łączności ZWZ-AK z zagranicą, uczestniczka Powstania Warszawskiego, łączniczka Rządu RP na Uchodźstwie, Żołnierz Niezłomny, ofiara reżimu stalinowskiego, zamordowana w więzieniu na warszawskim Mokotowie została upamiętniona na swojej rodzinnej ziemi.

Uroczystości uhonorowania por. Heleny Żurowskiej odbyły się w dniach 20 -21 września w Sanoku i Olszanicy. W piątek 20 września w auli Uczelni Państwowej w Sanoku miała miejsce sesja popularnonaukowa z udziałem zaproszonych gości, uczniów sanockich szkół oraz krewnych kurierów. Prelekcję o Helenie Żurowskiej wygłosił dr Wojciech Frazik, główny specjalista Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie, a następnie odbyła się projekcja filmu TVObiektyw „Czas leśnych kurierów”.

Główne uroczystości odbyły się następnego dnia w Olszanicy, miejscu urodzenia bohaterskiej kurierki i emisariuszki. Był to dzień szczególny – dzień 70. rocznicy wykonania na Helenie Żurowskiej wyroku śmierci. O godz. 9.30 harcerze zaciągnęli wartę honorową przy tablicy, a przychodzący na uroczystość zaproszeni goście i mieszkańcy Olszanicy mogli obejrzeć wystawę o Helenie Żurowskiej (fragment wystawy IPN „Milcząc, wołają”).
O godz. 10.00 rozpoczęła się Msza Św. której przewodniczył ks. biskup Stanisław Jamrozek, a koncelebrowali księża: dr Andrzej Skiba, dr Roman Froń, ks. Roman Szczupak ks. hm Tomasz Latoszek, ks. Bogdan Janik i ks. Tomasz Surmacz, proboszcz parafii olszanickiej i gospodarz kościoła, w którego przedsionku umieszczono tablicę. Oprawę liturgiczną przygotowali instruktorzy i harcerze Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego. Kazanie wygłosił ks. biskup, który także dokonał poświęcenia tablicy oraz dwóch nowych dzwonów ufundowanych przez parafian – dzwon z okazji 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości i dzwon honorujący 100-lecie urodzin arcybiskupa Ignacego Tokarczuka. Przed odsłonięciem tablicy hm. Krystyna Chowaniec przedstawiła najważniejsze informacje z życiorysu Heleny Żurowskiej, podkreślając jej niezwykłe oddanie sprawie niepodległości ojczyzny, a dh. Mateusz Burczyk zaśpiewał przejmującą pieśń swego autorstwa o innej bohaterce, również zamordowanej w ubeckim więzieniu, słynnej „Ince”. Odsłonięcia tablicy dokonali: dr Wojciech Frazik z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Krakowie, Grzegorz Leszczyński z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Krzysztof Zapała, Wójt Gminy Olszanica, ks. Tomasz Surmacz, hm. Krystyna Chowaniec oraz w imieniu harcerzy – pwd. Katarzyna Kosturska i druh Hubert Kikiela. Uroczysty charakter nabożeństwa podkreśliła także obecność sztandarów – Hufca Bieszczadzkiego ZHP im. Wincentego Pola, Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im, ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego i Szkoły Podstawowej im. Orla Białego w Uhercach. Po udzielonym przez ks. biskupa błogosławieństwie i odśpiewanej „Modlitwie harcerskiej” przed tablicą zostały złożone wiązanki kwiatów. Hołd bohaterskiej córce bieszczadzkiej ziemi oddali m.in. poseł na Sejm RP Piotr Uruski, Lucyna Opoń, kierownik Oddziału Kuratorium Oświaty w Krośnie, samorządowcy: Grzegorz Kornecki z-ca burmistrza Sanoka, Janusz Haftek, v-ce starosta leski, Marek Małecki – przewodniczący Rady Powiatu Leskiego, Waldemar Och – w imieniu Miasta i Gminy Zagórz, Tadeusz Darosz, przewodniczący Rady Gminy Olszanica, ppłk. Dariusz Brzeżawski – komendant WKU w Sanoku, komendanci placówek Straży Granicznej – ppłk SG Paweł Lubieński, mjr SG Jerzy Stasiowski, mjr SG Grzegorz Kowalski, Mieczysław Brekier – prezes Koła Związku Sybiraków w Sanoku, ppłk Mariusz Kocaj – dyrektor Zakładu Karnego w Uhercach, komisarz Jacek Pączek, komendant Policji w Lesku, bryg. Jacek Dydek – komendant PSP w Lesku, Wojciech Jankowski – Nadleśnictwo Lesko, Maciej Szpiech, Nadleśniczy w Ustrzykach Dolnych, Alicja Kawska – Koło ŚZŻAK w Sanoku, Bronisław Kielar – Prezes Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku, Stowarzyszenie Miłośników Olszanicy i Okolic, nauczyciele i uczniowie Szkoły Podstawowej w Olszanicy i Szkoły Podstawowej w Uhercach.

Następnie młodzież szkolna, harcerze i zaproszeni goście przeszli do pałacu w Olszanicy, gdzie obejrzeli prezentację ilustrującą związki rodziny Żurowskich z takimi miejscowościami, jak Olszanica, Berezka czy Myczkowce oraz działalność Heleny Żurowskiej w latach II wojny światowej i w podziemiu niepodległościowym. Wysłuchali także recytacji i pieśni w wykonaniu sanockich harcerzy. Po czym hm. Krystyna Chowaniec odczytała list od Wojewody Podkarpackiej Ewy Leniart, która objęła patronat nad uroczystością. Listy i pozdrowienia przesłali również: Małgorzata Rauch – Podkarpacka Kurator Oświaty, Tomasz Matuszewski – burmistrz Sanoka, Grażyna Zagrobelna – dyrektor RDLP w Krośnie.

Na zakończenie hm. Krystyna Chowaniec złożyła podziękowania następującym osobom i instytucjom, które współorganizowały lub w różnych formach wsparły uroczystości :
Honorowym patronom: Wojewodzie Podkarpackiej Ewie Leniart i Marszałkowi Województwa Podkarpackiego Władysławowi Ortylowi, ks. biskupowi Stanisławowi Jamrozkowi i księżom za ofiarę mszy św. oraz poświęcenie tablicy, ks. Tomaszowi Surmaczowi za zgodę na umieszczenie tablicy, za życzliwość i współpracę, Instytutowi Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie za pokrycie kosztów wykonania tablicy i udostępnienie wystawy,
Wójtowi Gminy Olszanica, Krzysztofowi Zapale i pracownikom Urzędu Gminy za współorganizację i ugoszczenie w Olszanicy, dr hab. Elżbiecie Cipora, rektor Uczelni państwowej w Sanoku za udostepnienie auli na sesję popularnonaukową, dr Wojciechowi Frazikowi za wygłoszenie prelekcji, władzom Sanoka i Powiatu Sanockiego za współpracę przy organizacji sesji, instruktorom i harcerzom sanockiego hufca: solistom – pwd. Katarzynie Kosturskiej, pwd. Annie Czubek i dh. Mateuszowi Burczykowi, recytatorom – Łukaszowi Pileckiemu i Nadii Marczak, phm. Katarzynie Chowaniec za współorganizację, dh. Mateuszowi Kwaśniewiczowi i hm. Jerzemu Kwaśniewiczowi (dokumentacja fotograficzna) oraz hm. Alicji Wosik-Majewskiej za współprowadzenie uroczystości w Olszanicy,
Damianowi Kwolkowi z Zakładu Kamieniarskiego Jana Kwolka z Prusieka za wykonanie tablicy, mediom: TVP3, TVObiektyw, Radio Rzeszów, Radio Fara, Tygodnik Sanocki za upowszechnienie informacji o Helenie Żurowskiej i zorganizowanych uroczystościach,
wszystkim zebranym za przyjęcie zaproszenia, za uświetnienie swoją obecnością uroczystości.

Warto również dodać, że w Sanoku i Olszanicy gościliśmy również ekipę filmową z redaktor Dorota Kanią, która przygotowuje film o Helenie Żurowskiej, a w niedzielę 22 września w kościele w Nowym Mieście, parafii do której należały Boniowice, gdzie miała majątek ziemski Helena Żurowska, podczas polskiej mszy św. modlono się w intencji Heleny. Natomiast msza św. od sanockich harcerzy za spokój jej duszy zostanie odprawiona w piątek 27 września o godz. 18.00 (polski czas- 17.00). Podczas niedzielnego wyjazdu na Ukrainę, do Boniowic i Nowego Miasta, dr Wojciech Frazik, biograf Heleny Żurowskiej i filmowcy odwiedzili także miejsce po dworze Żurowskich w Boniowicach i wysłuchali wspomnień Leonii Kopczyszyn o Helenie. W Nowym Mieście spotkaliśmy się z niezwykłą serdecznością licznie mieszkających tam Polaków, wielką życzliwością ks. proboszcza Tadeusza Legowicza a państwo Myczkowscy ugościli nas obiadem.
Opr. Krystyna Chowaniec