Wspomnijmy „złą” królową. Rocznica ślubu Jagiełły z Elżbietą Granowską

2 maja jest świętem flagi, jednak w Sanoku warto w tym dniu przypominać o wydarzeniu z 2 maja 1417 roku, kiedy to w kościele pw. św. Michała Archanioła w Sanoku król Władysław Jagiełło poślubił swoją trzecią żonę – Elżbietę Granowską.

Kościół już nie istnieje, jednak dzięki pracy archeologów wiemy o nim niemało. Przechodząc przez tzw. „mały rynek” czyli plac św. Michała, warto przenieść się w wyobraźni do czasów sprzed sześciuset lat, ponieważ wydarzyło się wówczas coś, co do dziś zaprząta uwagę historyków i  antropologów kultury.

Kim była wybranka króla? Jedynym dzieckiem i zarazem spadkobierczynią fortuny Ottona z Pilczy. W młodości – bardzo dobrą partią, jedną z najbardziej zamożnych panien na wydaniu w Królestwie Polskim w drugiej połowie XIV wieku. Jej życie nie było usłane różami: pierwsze małżeństwo zawarła podobno z morawskim rycerzem, który porwał ją, by ożenić się dla majątku.

W życiorysie Elżbiety wiele informacji opatrzonych jest klauzulą: „podobno”. Gdyby nie małżeństwo z Jagiełłą, pewnie jedynie studenci historii wspominaliby Elżbietę z Pilczy. Gdy wiadomość o królewskich planach matrymonialnych wyszła poza krąg najbliższych i zaufanych osób, zaczęto Elżbiecie dorabiać „gębę”, także i dlatego, by zohydzić ją królowi. Dziś już nie wiadomo, co na jej temat jest fałszem, a co prawdą…

Nie lubiano jej czy jedynie pełne niechęci, jednostronne, przekazy pozostały do naszych czasów? Król naprawdę się zakochał i po doświadczeniach z bardzo młodymi żonami (Jadwiga  miała 12, Anna 19 lat) zapragnął związku z dojrzałą kobietą? A może uparł się, by decyzję o małżeństwie podjąć wbrew monitorującym królewską łożnicę możnowładcom?

Dość, że Elżbieta stała się – i pozostała w historii – jedną z najbardziej znienawidzonych królowych swojego czasu. Nie darowano szlachciance wywyższenia do stanu monarszego; pisano na nią paszkwile, życzono śmierci, obrażano i ją, i króla.

12 maja 2020 roku minie równo 600 lat od śmierci Elżbiety Granowskiej, królowej, poślubionej w kościele pw. św. Michała Archanioła w Sanoku.

msw

Fotogaleria: Tomek Sowa