Co warto wiedzieć o emeryturze
O co najczęściej pytamy ZUS?

Od kiedy weszła w życie ustawa obniżeniu wieku emerytalnego, do ZUS zgłasza się coraz więcej osób, zainteresowanych uszczegółowieniem niektórych zagadnień, związanych z przejściem w stan zawodowego spoczynku. Najczęściej zadawane pytania zebrał Wojciech Dyląg, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podkarpackim i przesłał nam je – wraz z odpowiedziami.

Na jakich zasadach wyliczana jest emerytura?
Przepisy obniżające wiek emerytalny co do zasady nie zmieniły sposobu ustalania wysokości emerytury. Nadal wysokość emerytury zależy od kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowanego  kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie oraz średniego dalszego trwania życia.
Co należy dołączyć do wniosku?
Komplet dokumentów, który należy dołączyć do wniosku jest uzależniony od tego, czy ubezpieczony ma już ustalony kapitał początkowy, czy nie. Jeśli mamy ustalony kapitał, nie musimy już składać  żadnych dokumentów dodatkowych do wniosku. Jeśli natomiast nie mamy ustalonego kapitału początkowego musimy dołączyć dokumenty potwierdzające nasze okresy składkowe i nieskładkowe oraz zaświadczenia o zarobkach..
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie?
Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego oraz zapisania na koncie w ZUS jakiegokolwiek okresu ubezpieczenia emerytalnego. Staż pracy nie ma wpływu na ustalenie prawa do emerytury, ale może mieć wpływ na jej wysokość. Od 1 października 2017 r. wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury będzie wynosił 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Kwota minimalnej gwarantowanej emerytury wynosi od 1 marca 1 tys. zł.
Czy można kontynuować zatrudnienie po przyznaniu emerytury, jaki dochód można osiągnąć?
Emeryt w celu podjęcia wypłaty emerytury musi rozwiązać wszystkie stosunki pracy (nie dotyczy emerytur z urzędu).Nie ma przeszkód aby następnie podjąć zatrudnienie na podstawie umowy o pracę u tego samego lub innego pracodawcy. Po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, nie obowiązują limity zarobków.

Na jakich zasadach ZUS nalicza wysokość emerytury od października 2017 r.?
Przepisy obniżające wiek emerytalny co do zasady nie zmieniły sposobu ustalania wysokości emerytury. Nadal wysokość emerytury zależała będzie od kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowanego kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie podzielonych przez średnie dalsze trwanie życia podawane w tabelach przez Główny Urząd Statystyczny.
Ustawa wprowadzająca obniżony wiek emerytalny pozwala na zastosowanie tablic obowiązujących w różnych okresach, w zależności od wieku ubezpieczonego. W niektórych przypadkach ZUS może przyjąć do porównania tablice w trzech wariantach. Chodzi tu o tablice obowiązujące w chwili ukończenia obniżonego wieku emerytalnego, tablice z chwili złożenia wniosku o emeryturę oraz tablice z chwili ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego. Takie wariantowanie może nastąpić w przypadku osób, które do końca września 2017 r. skończyły podwyższony wiek emerytalny i złożą wniosek np. w październiku. ZUS wybierze wtedy taką tablicę, która będzie najkorzystniejsza dla ubezpieczonego
Kiedy najlepiej przejść na emeryturę i jakie dokumenty trzeba złożyć?
Na emeryturę można przejść w każdym miesiącu, ale zdecydowanie najmniej korzystnym na składanie wniosków o emeryturę jest czerwiec. Wynika to ze schematu waloryzacji, zgodnie z którym w czerwcu, podstawa obliczania emerytury według nowych zasad, podlega jedynie waloryzacji rocznej. W każdym innym miesiącu podstawa obliczania emerytury jest dodatkowo waloryzowana kwartalnie.
Jeżeli chodzi o dokumenty, które należy złożyć, to jest to uzależnione od tego czy ubezpieczony ma już ustalony kapitał początkowy , czy nie oraz czy występuje o samo ustalenie prawa do emerytury czy także o jego wypłatę. Jeśli mamy ustalony kapitał, nie musimy już składać żadnych dokumentów dodatkowych do wniosku, jeśli chcemy ustalić samo prawo do emerytury. Jeśli natomiast chcemy ustalić prawo i wypłatę świadczenia, wówczas musimy do wniosku dołączyć świadectwo pracy lub zaświadczenie pracodawcy, potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy.
Kiedy należy złożyć wniosek o emeryturę?
Nie ma przepisów, które określałyby termin złożenia wniosku o emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Zakład rozpatrując wniosek o emeryturę ocenia, czy zostały spełnione warunki wymagane do jej przyznania na dzień zgłoszenia wniosku. Jeżeli jednak rozpatrując wniosek pracownik ZUS stwierdzi, że jedynym brakującym warunkiem do przyznania prawa do emerytury jest brak osiągniętego wieku emerytalnego, a jednocześnie wiek ten zostanie osiągnięty w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku, pracownik ZUS nie wyda decyzji odmownej. Działając w interesie ubezpieczonego, pracownik będzie oczekiwał z wydaniem decyzji przyznającej prawo do emerytury do dnia spełnienia warunku dotyczącego osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Czy po złożeniu wniosku o emeryturę będzie można jeszcze dołączyć brakujące dokumenty, także te dotyczące kapitału początkowego?
Tak. Wniosek o ponowne ustalenie kapitału można złożyć w dowolnym terminie, również po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej emeryturę, jednak w takiej sytuacji, nowa wysokość emerytury będzie wypłacana nie wcześniej niż od miesiąca, w którym został złożony wniosek w tej sprawie.
Czy wymagany jest staż pracy do przyznania emerytury w wieku określonym w ustawie obniżającej wiek emerytalny?
Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego oraz zapisany na koncie w ZUS jakiegokolwiek okres ubezpieczenia emerytalnego. Staż pracy nie ma wpływu na ustalenie prawa do emerytury, ale może mieć wpływ na jej wysokość. Warto pamiętać, że najniższa wysokość emerytury, która od 1 marca 2017 r. wynosi 1000 zł i dotyczy osób, które posiadają odpowiedni staż składkowy i nieskładkowy, obecnie wynosi on dla kobiet 22 lata, a dla mężczyzn 25 lat. Od 1 października 2017 r dla kobiet, wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury skróci się o 2 lata.

Czy osoby, które mają uprawnienia do renty, muszą składać wniosek o emeryturę, aby od 1 października nabyć prawo do emerytury?
Tak. W celu uzyskania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, uprawnieni do renty powinni wystąpić z wnioskiem o emeryturę. Jeżeli emerytura okazałaby się świadczeniem mniej korzystnym, do dnia uprawomocnienia się decyzji przyznającej emeryturę, osoba będzie mogła wycofać złożony wniosek o emeryturę.

Czy zmieni się wysokość emerytury, jeżeli dłużej będzie się pracować?
Wysokość emerytury obliczanej według nowych zasad zależna jest między innymi od kwoty zwaloryzowanych składek zapisanych na koncie i subkoncie ubezpieczonego. Dłuższa aktywność zawodowa, czyli dłuższy okres opłacania składek emerytalnych powoduje, że wzrasta kwota składek zapisanych na indywidualnym koncie danego ubezpieczonego, a tym samym wzrasta wysokość przyszłej emerytury. Ponadto należy pamiętać, że to co zgromadziliśmy w ramach kapitału początkowego, składek zapisanych na koncie i środków na subkoncie podlega kolejnym waloryzacjom, co też korzystnie powinno wpływać na wysokość emerytury. W przypadku późniejszego przejścia na emeryturę, ulegnie też skróceniu średnie dalsze trwanie życia, przez które dzielimy kapitał początkowy, i składki zgromadzone w ZUS. Same matematyczne zasady wskazują więc, że emerytura powinna być wyższa.

mn