MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA

WIELOKULTUROWE DZIEDZICTWO EUROREGIONU KARPACKIEGO NA PRZESTRZENI WIEKÓW

UPAMIĘTNIENIE MORDU ŻYDÓW Z WOLI MICHOWEJ I OKOLIC, ZAMORDOWANYCH PRZEZ NIEMIECKIEGO OKUPANTA W LIPCU 1942 r.

Szczawne – Wola Michowa – Łupków
8-9 lipca 2019 r.

Przedsięwzięcie w powiązaniu z projektem naukowo-dydaktycznym
„Edukacja Historyczna w Służbie Resocjalizacji”, realizowanym w Zakładzie Karnym w Łupkowie na mocy porozumienia Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie i Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami

8 lipca 2019 r. (poniedziałek)
Cmentarz żydowski w Woli Michowej

Program:
9:00 – 10:30
– Powitanie gości
– Przedstawienie historii cmentarza oraz mordu na Żydach dokonanego w lipcu 1942 r. –
kpt. mgr Grzegorz Oleniacz, Zastępca Kierownika Działu Penitencjarnego Zakładu
Karnego w Łupkowie
– Podziękowanie za trud wykonanej na tym cmentarzu pracy – dr Joanna Potaczek, Dyrektor
Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami

– Wystąpienia:
Płk Adam Zarzyczny – Dyrektor Zakładu Karnego w Łupkowie
dr Roman Bzdyk – Wójt Gminy Komańcza
Małgorzata Majka-Onyszkiewicz, Pełnomocnik Wojewody Podkarpackiego
ds. mniejszości narodowych i etnicznych
Wojciech Wesołkin, Mord na Żydach w Woli Michowej we wspomnieniach jego ojca
Mariana Wesołkina
– Wystąpienia zaproszonych gości

– Odsłonięcie tablicy z częścią nazwisk Żydów z Woli Michowej i okolic
zamordowanych przez niemieckiego okupanta oraz tablicy informacyjnej
– Odczytanie przez osadzonych z ZK w Łupkowie części imion Żydów pochowanych
na tym cmentarzu oraz części imion i nazwisk zamordowanych.
– Modlitwa ekumeniczna za zmarłych
– Złożenie kwiatów
– Wykonanie utworu muzycznego

Współfinansowano w ramach Stypendium na działania lokalne Forum Dialogu

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA
WIELOKULTUROWE DZIEDZICTWO EUROREGIONU KARPACKIEGO
NA PRZESTRZENI WIEKÓW

8 lipca 2019 r. (poniedziałek)
Ośrodek Kultury w Szczawnem

Program:
11:30 – 11:45- Rozpoczęcie i wprowadzenie – kpt. mgr Grzegorz Oleniacz – Zastępca
Kierownika Działu Penitencjarnego Zakładu Karnego w Łupkowie
11:45 – 12:00- Powitanie gości
12:00 – 12:30 – Wystąpienia
Płk Adam Zarzyczny – Dyrektor Zakładu Karnego w Łupkowie
Dr Roman Bzdyk – Wójt Gminy Komańcza
Dr Piotr Uruski – Poseł na Sejm RP
Małgorzata Majka-Onyszkiewicz – Pełnomocnika Wojewody Podkarpackiego
ds. mniejszości narodowych i etnicznych
Dr Joanna Potaczek – Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami
Dr Dawid Lasek – Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Euroregion Karpacki Polska
– Wystąpienia zaproszonych gości

12:30 – 12:50
-Prezentacja dziedzictwa historyczno-kulturowego Gminy Komańcza
-Występ zespołu „ŁEM MY” z Komańczy oraz przedstawienie dziedzictwa kulturowego
Łemków na ziemi komańczańskiej – Marianna Jara (Zespół „ŁEM MY” z Komańczy)
12:50 – 14:10 – Panel I: Ochrona i wspieranie dziedzictwa materialnego i niematerialnego
12:50 – 13:10 dr hab. prof. UMCS Katarzyna Smyk (Przewodnicząca Rady ds. Dziedzictwa
Niematerialnego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut
Kulturoznawstwa UMCS), Pojęcie niematerialnego dziedzictwa kulturowego w myśl
konwencji UNESCO 2003
13:10 – 13:30 dr Jadwiga Stęchły (Narodowy Instytutu Dziedzictwa Oddział Terenowy
w Rzeszowie), Specyfika dziedzictwa kulturowego Podkarpacia
13:30 – 13:50 mgr Bartosz Romowicz (Burmistrz Ustrzyk Dolnych), Kultura i wspieranie
dziedzictwa narodowego przez jednostki samorządu terytorialnego – aspekty prawno –
finansowe
13:50 – 14:10 mgr Marcin Krowiak (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku),
Ochrona dziedzictwa materialnego i niematerialnego na przykładzie Muzeum Budownictwa
Ludowego w Sanoku
14:10 – 15:00 Obiad
15:00 – 17:20 – Panel II: Przywracanie pamięci o dziedzictwie historyczno-kulturowym
Euroregionu Karpackiego
15:00 – 15:20 dr hab. prof. PWSZ Sanok Robert Lipelt (Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa w Sanoku, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Sanoku), Dieta
mieszkańców na pograniczu polsko – ruskim w końcu XIX wieku
15:20 – 15:40 kpt. mgr Grzegorz Oleniacz (Zastępca Kierownika Działu Penitencjarnego
Zakładu Karnego w Łupkowie), Propagowanie wielokulturowego dziedzictwa istotną formą
resocjalizacji poprzez edukację historyczną
15:40 – 16:00 dr Roman Bzdyk (Wójt Gminy Komańcza), Współczesne formy popularyzacji
dziedzictwa kulturowego istotą rozwoju regionu
16:00 – 16:20 Martin Merìčko (Radny Województwa Preszowskiego, Słowacja), Zakres
i formy popularyzacji dziedzictwa kulturowego w powiecie Humenne
16:20 – 16:40 Peter Tričák (Starosta Čertižné, Słowacja), Przywracanie pamięci i ochrona
dziedzictwa historyczno-kulturowego w Czerteżne i okolicach
16:40 – 17:00 Zofia Michniewicz (Prezes Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej
Oddział w Jaworowie, Ukraina), Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia
17:00 – 17:20 Dyskusja
18:00 – Kolacja dla uczestników przedsięwzięcia przy muzyce zespołu „Jacy Tacy” z Jaślisk

9 lipca 2019 r. (wtorek)
9:00 – 11:00 – Wycieczka szlakiem zabytków ziemi komańczańskiej
(Rozpoczęcie przy Ośrodku Kultury w Szczawnem)
Ośrodek Kultury w Szczawnem
11:00 – 11:10 Rozpoczęcie drugiej części konferencji – dr Joanna Potaczek – Dyrektor
Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami
11:10 – 11:30 – Występ w wykonaniu artystów z gminy Tyrawa Wołoska –Weroniki Jonas
oraz zespołu „Cover Band”
11:30 – 14:10 – Panel III: Materialne dziedzictwo Euroregionu Karpackiego
11:30 – 11:50 dr Joanna Potaczek (Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami
i Narodami), Cmentarze żydowskie wielokulturowym dziedzictwem pamięci o bieszczadzkich
Żydach
11:50– 12:10 Andriy Vashnyak (Radny Obwodu Zakarpackiego, Pereczyn, Ukraina),
Przykłady dziedzictwa kulturowego na Zakarpaciu
12:10 – 12:30 mgr Adam Bartosz (Muzeum Okręgowe w Tarnowie), Romowie w Karpatach
12:30 – 12:50 Asociatia Cutezătorii Muntilor Satu Mare, Rumunia, Stan zachowania
materialnego dziedzictwa kulturowego w rumuńskiej części Karpat
12:50 – 13:10 Przerwa kawowa
13:10 – 13:30 Zofia Woźna (Regionalistka, Przewodnicząca Zarządu Osiedla Zasław
w Gminie Zagórz), Obóz pracy przymusowej w Zasławiu – największym cmentarzyskiem
bieszczadzkich Żydów i symbolem ich utraconego dziedzictwa
13:30 – 13:50 dr Ewa Bryla (Stowarzyszenie „Dziedzictwo Mniejszości Karpackich”
w Zagórzu), Zabytki obrządku wschodniego – na ratunek niszczejącemu dziedzictwu
13:50 – 14:10 Dyskusja
14:10 – 15:00 – Obiad
15:00 – 17:00 Panel IV: Niematerialne dziedzictwo Euroregionu Karpackiego
15:00 – 15:20 mgr Leszek Puchała (Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku)
Włodzimierz Marczak – Ukrainiec w Polsce
15:20 – 15:40 Asociatia Cutezătorii Muntilor Satu Mare, Rumunia, Niematerialne
dziedzictwo kulturowe w Karpatach rumuńskich
15:40 – 16:00 mgr Joanna Albigowska (Zastępca Dyrektora Centrum Dialogu Między
Religiami i Narodami, Zespół Szkół nr 1 w Sanoku), Historia i kultura niematerialna
społeczności żydowskiej na przykładzie Żydów sanockich
16:00 – 16:20 Agata Kozieradzka (Sekretarz Centrum Dialogu Między Religiami
i Narodami, Ochotnicza Straż Pożarna w Nowosielcach), Helena Gniewosz z Nowosielec –
animatorka edukacji i kultury wśród lokalnej społeczności w okresie międzywojennym
16:20 – 16:40 mgr Jacek Koszczan (Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa
Żydów Ziemi Dukielskiej „Sztetl Dukla”), Dziedzictwo dukielskich Żydów
16:40 – 17:00 mgr Lidia Wojciechowska (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku),
Historia „znaleziona na strychach”
17:00 – 17:20 Dyskusja, podsumowanie, zakończenie

Wystawy towarzyszące:
• Wystawa eksponatów związanych z życiem codziennym przedwojennych
mieszkańców ziemi komańczańskiej – Zakład Karny w Łupkowie
• Wystawa związana z kulturą i tradycją łemkowską – ze zbiorów zespołu „ŁEM MY”
z Komańczy
• Wystawa prezentująca dorobek w zakresie ratowania ginącego dziedzictwa
Stowarzyszenia „Dziedzictwo Mniejszości Karpackich” w Zagórzu
• Wystawa popularyzująca dziedzictwo kulturowe poszczególnych gmin wchodzących
w skład Euroregiony Karpackiego.

Konferencja ma charakter interdyscyplinarny i skierowana jest do naukowców,
regionalistów oraz praktyków – historyków, socjologów, kulturoznawców oraz wszystkich
podejmujących badania dotyczące wielokulturowości w krajach leżących w obrębie
Euroregionu Karpackiego. Do wszystkich tych, którzy w swoich badaniach poruszają
poszczególne aspekty społeczne, kulturowe, religijne, narodowościowe, zarówno w obrębie
swoich nauk, jak i interdyscyplinarnie.

Konferencja ta to zarówno propozycja ukazania zagadnień wielokulturowości tego regionu
w świetle spojrzenia z perspektywy badaczy polskich i zagranicznych, jak również
podkreślenia powiązań i zależności między nimi. Interdyscyplinarny charakter konferencji ma
za zadanie ukazanie wielokulturowego procesu przemian na badanym terenie, jak również
przedstawienie ich przez pryzmat różnorodności społecznej, kulturowej, narodowej i religijnej
na przestrzeni wieków.

Zasadniczą potrzebą konferencji jest cykliczna wymiana poglądów i doświadczeń
naukowców, regionalistów i praktyków prowadzących badania z zakresu poruszanych
kwestii. Ma ona za zadanie utworzenie platformy do porównania doświadczeń z perspektywy różnych aspektów badań z powyższych dziedzin, stworzenie poszczególnym badaczom możliwości zaprezentowania swojego dorobku naukowego oraz szansy nabycia nowych doświadczeń w skali międzynarodowej.
Pragniemy aby konferencja ta była przedsięwzięciem cyklicznym, służącym
podsumowaniu, przeglądowi i nakreśleniu kierunków prowadzonych badań.

Rada naukowa:
Dr hab. prof. PWSZ Sanok Robert Lipelt, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Sanoku,
Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Sanoku
Dr hab. prof. UMCS Katarzyna Smyk, Przewodnicząca Rady ds. Dziedzictwa
Niematerialnego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut
Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie
Dr Jadwiga Stęchły, Narodowy Instytut Dziedzictwa Oddział Terenowy w Rzeszowie
Mgr Leszek Puchała, Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku
Mgr Jerzy Ginalski, Dyrektor Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
Dr Hubert Ossadnik, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
Dr Roman Bzdyk, Wójt Gminy Komańcza
Mgr Bartosz Romowicz, Burmistrz Ustrzyk Dolnych
Dr Joanna Potaczek, Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami
Mgr Marcin Krowiak, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
Mgr Adam Bartosz, Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Dr Ewa Bryła, Stowarzyszenie „Dziedzictwo Mniejszości Karpackich” w Zagórzu
Mgr Andrzej Potocki, historyk, regionalista, autor wielu publikacji i książek historycznych
Mgr Robert Bańkosz, Zastępca Kierownika Biura Burmistrza Sanoka
Mgr Andrzej Szczerbicki, Prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział Bieszczadzki
Mgr Jacek Łeszega, Dyrektor Bieszczadzkiego Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach
Dolnych

Komitet organizacyjny:
Mgr Marcin Krowiak, Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
Kpt mgr Grzegorz Oleniacz, Zastępca Kierownika działu Penitencjarnego Zakładu Karnego
w Łupkowie
Mgr Krystyna Galik Harhaj, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Komańczy
Agata Kozieradzka, Sekretarz Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, Ochotnicza
Straż Pożarna w Nowosielcach
Włodzimierz Kozieradzki, Członek Zarządu Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami,
Prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowosielcach
Mgr Adam Dańczak, Wójt Gminy Jaśliska
Mgr Marek Bańkowski, Wójt Gminy Bukowsko
Mgr Mariusz Bałaban, Wójt Gminy Besko
Mgr Paweł Królikowski, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Bukowsku
Mgr Alicja Majdosz, Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Jaśliskach
Mgr Magdalena Gajewska, Wójt Gminy Zarszyn
Mgr Teresa Brzeżawska-Juszczak, Wójt Gminy Tyrawa Wołoska
Mgr Joanna Albigowska, Zastępca Dyrektora Centrum Dialogu Między Religiami
i Narodami, Zespół Szkół nr 1 w Sanoku
Mgr Jacek Łeszega, Dyrektor Bieszczadzkiego Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach
Dolnych
Mgr Robert Bańkosz, Zastępca Kierownika Biura Burmistrza Sanoka
Mgr Bogumiła Bętkowska, Naczelnik Wydziału Kultury Urzędu Gminy Zarszyn
Mgr Beata Nawalaniec, Wydział Kultury Urzędu Gminy Zarszyn
Mgr Jacek Koszczan, Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi
Dukielskiej „Sztetl Dukla”
Mgr Piotr Sikora, Urząd Gminy Jasło
Dr Joanna Potaczek, Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami