Na rynku księgarskim jest do nabycia książka pt. „Świat Żydów Sanoka”, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Ruthenus, a została napisana przez Katarzynę Twardak. Autorka opracowała treść tzw. księgi pamięci, tworzonej przez związanych z naszym miastem przedstawicieli nacji żydowskiej.

Pierwotnie tekst publikacji powstał jako praca magisterska w Zakładzie Hebraistyki na Wydziale Orientalistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Pochodząca z Sanoka Katarzyna Twardak jest absolwentką polonistyki oraz judaistyki. Swoje opracowanie stworzyła na bazie „Księgi pamięci Sanoka i okolic” (hebr. „Sefer zikaron le-kehilat Sanok we ha-swiwa”), wydanej w Jerozolimie w 1969 r. pod redakcją Eliezera Sharbita. Inicjatorem owego przedsięwzięcia było środowisko Ziomkostwa Sanoczan w Izraelu.

Analogiczne tomy są tradycyjnie pielęgnowanym przez Żydów przejawem piśmiennictwa, uwieczniającym życie tego narodu w danym miejscu. Natomiast opracowanie historyczne księgi dotyczącej Sanoka jest szóstą z kolei tego rodzaju pozycją wydawniczą w Polsce.

Zasadniczo zawartość księgi pamięci stanowią teksty różnych autorów, mające charakter wspomnieniowy i przedstawiające subiektywne spojrzenie. Mimo ich oczywistej niedoskonałości pozostają cennym źródłem wiedzy o mieście i okolicy, których szczegóły trudno szukać w innych wydawnictwach.

Strukturalnie księga została podzielona na trzy główne działy. W pierwszym zapisano opis życia w okresie II Rzeczypospolitej przed 1939 r., kolejny stanowią relacje z zagłady w okresie okupacji niemieckiej, a w ostatnim zawarto powojenne wspomnienia ocalałych.

Na wstępie autorka zaprezentowała historyczne tło obecności Żydów w Sanoku. Poznając opracowaną treść samej księgi dowiadujemy się o przejawach życia społeczności żydowskiej w naszym mieście, odkrywając np. ich codzienność, szkolnictwo, wszelakie organizacje, kult religijny, ważne miejsca i budynki oraz konkretnych przedstawicieli tego narodu.

W dalszej części znajdujemy odniesienia do tragicznego okresu Holokaustu. W tym zakresie poruszono m.in. zdarzenia z czasu okupacji, w tym wypędzenia, historię sanockiego getta czy obozu w Zasławiu.

Publikacja Katarzyny Twardak jest kolejnym istotnym przyczynkiem dokumentującym losy narodu żydowskiego. Z pewnością więcej o jej pracy dowiemy się podczas spotkania promocyjnego, zapowiadanego przez Miejską Bibliotekę Publiczną, która jest współwydawcą publikacji. Za redakcję odpowiadał dyrektor tej placówki, Leszek Puchała.

Piotr Paszkiewicz